Το πρόγραμμα "Διακοπές στο Σχολείο" είναι μια πρωτοβουλία της Μ.Κ.Ο. ΕΛΙΞ με στόχο τη δημιουργική απασχόληση παιδιών 6 έως 12 ετών, τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο 2012. Το πρόγραμμα στηρίζεται από το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», ως μέρος της τριετούς πρωτοβουλίας του Ιδρύματος, προς ενίσχυση όσων χρήζουν ιδιαίτερης βοήθειας λόγω της τρέχουσας κοινωνικοοικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και προσφέρεται στα παιδιά δωρεάν. Για το καλοκαίρι του 2012 υλοποιήθηκε στον Δήμο Αθηναίων και ήταν υπό την αιγίδα του Δήμου.
Το πρόγραμμα «Διακοπές στο σχολείο» 2012 είναι μια πολυδιάστατη κοινωνική δράση με ποικίλους στοχεύσεις. Αφενός, σκοπός του προγράμματος είναι να υποστηρίξει τους εργαζόμενους γονείς και τις οικογένειες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Αφετέρου, βασικός στόχος του προγράμματος ορίστηκε η ενεργή συμμετοχή των παιδιών σε δραστηριότητες όπου θα αναδειχθούν τα ενδιαφέροντά τους και θα αναπτυχθούν τα ταλέντα τους μέσα από ένα πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης με ομάδες καταρτισμένων εθελοντών από όλο τον κόσμο και ειδικών παιδαγωγών της ΕΛΙΞ.
Μέσω διαδραστικών παιχνιδιών και ειδικά σχεδιασμένων προγραμμάτων για παιδιά, οι εθελοντές της ΕΛΙΞ, με την καθοδήγηση ειδικών παιδαγωγών, απασχόλησαν δημιουργικά για ορισμένες ώρες την ημέρα τα παιδιά, στον οικείο χώρο του σχολείου, προσφέροντας τους μια διαπολιτισμική εμπειρία που καταργεί τις διαφορές ανάμεσα στους λαούς.
Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Η διάρκεια του προγράμματος ορίστηκε ως εξάωρη, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα παροχής πλήρους απασχόλησης των παιδιών σε μια μεγάλη γκάμα δραστηριοτήτων. Η προσέλευση των παιδιών γινόταν στις 8:00 το πρωί και το καθημερινό πρόγραμμα ολοκληρωνόταν στις 14:00 το μεσημέρι, όπου οι γονείς και οι συνοδοί παρελάμβαναν τα παιδιά.
Το καθημερινό πρόγραμμα, περιελάμβανε ποικίλες δράσεις, που ήταν προσαρμοσμένες στις ανάγκες των παιδιών ανάλογα με την ηλικία τους, τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντα τους.
Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Σύμφωνα με τη στοχοθεσία του προγράμματος, βασικό μέλημα ήταν η άμεση εμπλοκή των παιδιών σε όλες τις διαδικασίες μέσα από ένα πλαίσιο ασφαλές, ευχάριστο και γεμάτο ερεθίσματα.
Κατά τη διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής του προγράμματος, δόθηκε επίσης μεγάλη έμφαση στη κοινωνικοποίηση των παιδιών και την αλληλεπίδρασή τους με ομηλίκους και με ενήλικες.
Το πρόγραμμα, όσον αφορά την παιδαγωγική του διάσταση, αναπτύχθηκε με βάση τις κοινωνικό-πολιτικές συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην Ελλάδα, αξιοποιώντας τις σύγχρονες τάσεις όσον αφορά την εκπαίδευση, τις θεωρίες και έρευνες σχετικά με το πώς αναπτύσσονται και πώς μαθαίνουν τα παιδιά και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις ανάγκες του κάθε παιδιού ξεχωριστά.
Κατά τη διάρκεια υλοποίησης των προγραμμάτων λειτούργησαν εικαστικά εργαστήρια με συνολική ανάμειξη και συνεργασία όλων των ηλικιακών ομάδων των παιδιών καθώς και της ομάδας των εθελοντών.
Πραγματοποιήθηκαν κινητικά παιχνίδια διασκέδασης, κύκλοι παιχνιδιών με γνωστικές, κινητικές και ασκήσεις δεξιοτήτων όπου συμμετείχε ολόκληρο το σχολείο. Εφαρμόστηκαν δημιουργικές ιδέες που παρήγαγαν οι ίδιοι οι εθελοντές και ήταν έξω από το εγχειρίδιο αξιοποιώντας προσωπικά τους ταλέντα ή ενδιαφέροντα.
Συζητήθηκαν και ζητήματα τα οποία παρεμβάλλονταν θεματικά στις παραπάνω δραστηριότητες όπως ο ρατσισμός, η διαφορετικότητα, η κρίση - οικονομική και αξιών - τα συναισθήματα και η έκφρασή τους.
ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Συνολικά πραγματοποιήθηκαν:
10 προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών διάρκειας 2 εβδομάδων το καθένα
από τις 2 Ιουλίου μέχρι τις 10 Αυγούστου για 515 παιδιά από 6 έως 12 ετών. 
Τα σχολεία:
Τα 10 προγράμματα πραγματοποιηθήκαν σε 4 Δημοτικά Σχολεία,
στο 51ο Δημοτικό, Ακομινάτου 40, Πλ. Βάθης, Αθήνα
στο 72ο Δημοτικό, Επταχάλκου και Ακταίου 2, Θησείο
στο 39ο Δημοτικό & 141ο Δημοτικό, Αχαρνών 399, Πατήσια
στο 150ο Δημοτικό, Κοδριγκτώνος 26, Κυψέλη
Τα προγράμματα στήριξαν:
128 Εθελοντές από την Ελλάδα και το εξωτερικό
21 Ομαδάρχες, ειδικά εκπαιδευμένοι για τα προγράμματα αυτά
4 παιδαγωγοί/εκπαιδευτικοί, 2 συντονίστριες των προγραμμάτων
Το γραφείο της ΕΛΙΞ:
Το προσωπικό του γραφείου, υποστήριξε τις δράσεις με τη διοργάνωση της προσέλκυσης και εκπαίδευσης των εθελοντών, την επικοινωνία και προβολή των προγραμμάτων, τη γραμματειακή υποστήριξη, την οικονομική παρακολούθηση, την τεκμηρίωση και τον απολογισμό.
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ
Η παρουσία των εθελοντών ήταν καθοριστική για το πρόγραμμα. Τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή, με νέους και νέες από διαφορετικές χώρες, να επικοινωνήσουν και να αναπτύξουν σχέσεις μαζί τους. Για πρώτη φορά βρέθηκαν σε ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο όπου οι "δάσκαλοι" δε μιλούσαν όλοι την ελληνική γλώσσα και ο μαθητής διδάσκει στον δάσκαλο την ελληνική γλώσσα. Κλήθηκαν να αναζητήσουν εναλλακτικούς κώδικες επικοινωνίας, να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους στην αγγλική γλώσσα προκειμένου να καταφέρουν να επικοινωνήσουν.
Πολλά από τα παιδιά με δική τους πρωτοβουλία ανέλαβαν να διδάξουν στους εθελοντές ελληνικά, μπαίνοντας έτσι στο ρόλο του δασκάλου και ενισχύοντας την αυτοεκτίμηση, την υπευθυνότητα τους αλλά και τις μεταγνωστικές τους ικανότητες. Ιδιαίτερη σημασία είχε η παρουσία των ξένων καθώς τα παιδιά βρέθηκαν σε ένα πολύγλωσσο περιβάλλον όπου η διαφορετικότητα είναι πλήρως αποδεκτή.
Τα προσωπικά ενδιαφέροντα, οι ιδέες και τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των εθελοντών κέντρισαν το ενδιαφέρον των παιδιών. Παράδειγμα τέτοιων δραστηριοτήτων αποτέλεσαν οι σκοτσέζικοι χοροί, οι πολεμικές τέχνες από την Κορέα, η κατασκευή origami.
Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Στο πρόγραμμα συμμετείχαν παιδιά από τις περιοχές του Δήμου Αθηναίων που είχαν πραγματικά ανάγκη για απασχόληση εκτός σπιτιού. Εργαζόμενοι γονείς, οικογένειες που δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε διακοπές ή να απασχολήσουν τα παιδιά σε κάποια κατασκήνωση ή αλλού υπέβαλαν αιτήσεις συμμετοχής. Στη πλειοψηφία τους οι γονείς επιθυμούσαν την εμπλοκή των παιδιών τους σε όσες περισσότερες περιόδους του προγράμματος ήταν εφικτό.
Οι γονείς από την πρώτη στιγμή εμπιστεύτηκαν το πρόγραμμα. Ήταν ευγνώμονες που προσφέραμε στα παιδιά ώρες δημιουργικής απασχόλησης και το έδειχναν αυτό με τις πράξεις τους συνέχεια. Πολλοί από τους εργαζόμενους γονείς δήλωσαν ότι αν δεν ήταν το πρόγραμμα, τα παιδιά θα έμεναν μόνα τους κλεισμένα στο σπίτι. Συνεργάστηκαν με τις παιδαγωγούς και όταν χρειαζόταν τα παιδιά να φέρουν κάτι από το σπίτι για κάποιο εργαστήριο, ήταν πάντα πρόθυμοι.
Η συχνή παρουσία άλλων γονέων που ενημερώθηκαν για το πρόγραμμα από τις οικογένειες που ήδη συμμετέχουν μας έδειχνε τα θετικά σχόλια που επικοινωνούνται μέσα στην τοπική κοινωνία για το έργο. Οι γονείς των δύσκολων περιπτώσεων (παιδιών) είχαν μόνιμη επικοινωνία με τον παιδαγωγό και στο τέλος του προγράμματος μας απευθύνθηκαν με ευγνωμοσύνη για τη προσπάθεια και την αποδοχή από τους παιδαγωγούς και τους εθελοντές.
Πολλές μητέρες έφερναν χυμούς και αναψυκτικά και έφτιαχναν παραδοσιακά φαγητά για να δοκιμάσουν οι εθελοντές. Επίσης, πολλοί ένιωσαν την ανάγκη και την ασφάλεια να μιλήσουν για τα παιδιά τους και να ζητήσουν τη γνώμη των παιδαγωγών.
Ακόμα και οι πιο δύσπιστοι στο τέλος ευχαρίστησαν και εκμυστηρεύτηκαν σκέψεις και προβληματισμούς για τα παιδιά τους.
Το γεγονός ότι άνοιξαν τα σχολεία για να φιλοξενήσουν ένα καλοκαιρινό πρόγραμμα αγκαλιάστηκε από όλη την τοπική κοινωνία η οποία έδειξε μεγάλη ευαισθησία και υποστήριξη. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε «Το πρόγραμμα ήταν μια χρωματιστή πινελιά στις γκρίζες γειτονίες μας».
Η γενική εικόνα από την αντιμετώπιση που είχε το πρόγραμμα είναι ότι τα σχολεία πήραν μια διαφορετική εικόνα από αυτήν τη συνηθισμένη και αυτό έφερε ακόμα πιο κοντά την τοπική κοινωνία σε αυτά.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Το πρόγραμμα «Διακοπές στο Σχολείο 2012» προσέφερε ποικίλα οφέλη τόσο σε παιδαγωγικό, κοινωνικό, τοπικό όσο και σχολικό επίπεδο. Παιδαγωγικά επιτεύχθηκαν οι στόχοι που όριζαν οι σύγχρονες παιδαγωγικές τάσεις για την κοινωνικοποίηση και τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών που συμμετείχαν. Επιπλέον, το σύγχρονο αυτό παιδαγωγικό πρόγραμμα, προσέφερε στα παιδιά νέα ερεθίσματα και διαφορετικές μορφές κοινωνικοποίησης με ενήλικες εθελοντές από άλλες χώρες, που ίσως ποτέ να μην είχαν ξανά την ευκαιρία να γνωρίσουν.
Σε τοπικό επίπεδο καταγράφεται άμεση εμπλοκή και ευαισθητοποίηση της γειτονιάς στις δραστηριότητες του σχολείου, γεγονός που δεν είναι σύνηθες στην τυπική ζωή του σχολείου και των παιδιών μέσα σε αυτό. Τέλος, αξιοσημείωτη είναι η αναδόμηση του σχολείου, όπως υφίσταται στα νεοελληνικά πλαίσια, το οποίο άνοιξε και φιλοξένησε μια τέτοια πολύμορφη δράση, που πραγματοποιήθηκε στο χρόνο των σχολικών διακοπών.
Όλα τα παραπάνω οφέλη, σε συνδυασμό με τις ειλικρινείς καταθέσεις των άμεσα ενδιαφερόμενων, αναδεικνύουν την αξία του προγράμματος «Διακοπές στο Σχολείο». Στο σύνολο τους τα παιδιά και οι γονείς των, αλλά και οι εθελοντές μαζί με τα στελέχη του γραφείου της ΕΛΙΞ, μένουν με την ικανοποίηση που απορρέει από ένα έργο ολοκληρωμένο και δημιουργικό.
Οι πολύ σημαντικές αξίες που ανέδειξαν τα ίδια τα παιδιά μέσα από το διαδραστικά παιχνίδια και τις συζητήσεις τους, παρουσιάστηκαν στην τελική γιορτή μαζί με την επιθυμία τους να συνεχιστεί το πρόγραμμα «για πάντα»! Οι αξίες αυτές είναι:
Φιλία, Αγάπη, Ειρήνη, Ελευθερία, Καλοσύνη, Τροφή, Φιλοτιμία, Υγεία, Σοφία, Αξιοπρέπεια, Ειλικρίνεια,
Αδελφοσύνη, Μοιρασιά, Ζωή, Οικογένεια, Σεβασμός, Ευτυχία, Αθλητισμός, Αλληλεγγύη, Φιλοξενία, Δικαιοσύνη
είπαν οι εθελοντές…
Τhe children make us think a lot about our lives. We think about who we are turning into and remind us of some good stuff that is still inside us that we think we had left behind. Besides, being with so many different people increases our respect for what's different and makes us more aware of our own values.
The work was very interesting! I've gained a lot of experience and enjoyed the program while working with kids. It's a unique experience for a teacher to get involved with the children during their vacations! Probably I will never again have the chance to organize activities for children, such as games, relaxation exercises and crafts for so many hours! I will be a teacher, so I won't work outside the limits of the strict school program. So, it was great for me…!
Οlga Ioannidou
The work was the best part, which I really appreciated and enjoyed here. I love the children so much that I can remember everyone's name. Sometimes, we certainly feel exhausted, but at the next moment when you hear "kiria" it's nothing, it's no problem … :-) I definitely think my work in the camp was a useful experience. I enhanced the communication with the kids and the other participants. It forced me to find useful information myself sometimes…
Betty Chai
I think everything was really great. I wasn't expecting to have a perfect bed or a hot shower. I was expecting great challenges, experiences in order to improve myself by trying to share my thoughts and my time with great people and doing something for the others (especially for the kids, to make a better future for the world), and for that I just can say thanks to Elix and to all the other volunteers.
Marcelo Alves
My participation in the camp sure was a useful experience. We have lived more than two weeks with different people from different countries, which was an amazing experience. We had to learn to live with many cultural differences. About the work with the kids, we had to make a change in some values. You learn how to be tolerant and patient.
Victor
ΧΩΡΕΣ και ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ
Ιταλία 17, Βραζιλία 7, Γαλλία 10, Γερμανία 4, Ελλάδα 14, Η.Π.Α. 6, Ινδία 8, Ισπανία 12, Καναδάς 4, Κίνα 7, Κορέα 12, Λευκορωσία 2, Ολλανδία 2, Πορτογαλία 3, Ρωσία 10, Σερβία 5, Σουηδία 2, Ταϊβάν 3. ΣΥΝΟΛΟ 128
