Αποτίμηση της εκδήλωσης του Δικτύου Συνηγορίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων.
Την Τρίτη 20/6/2023 και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, οι οργανώσεις που συμμετέχουν στο Δίκτυο Συνηγορίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Child Rights Advocacy Network – CRAN) πραγματοποίησαν τη διαδικτυακή εκδήλωση «Παιδιά χωρίς χαρτιά - παιδιά σε αδιέξοδο;». Η συζήτηση είχε ως επίκεντρο την ενίσχυση της θεσμικής προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών στην Ελλάδα, παρέχοντάς τους ένα σταθερό καθεστώς διαμονής, λόγω του γεγονότος ότι είναι μικρά παιδιά, μόνα και σε μετακίνηση.
Η κα Αγάπη Χουζουράκη, δικηγόρος και υπεύθυνη συνηγορίας στο Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, τιμώντας τον αγώνα των προσφύγων και όσων μετακινούνται, καθώς και του πλέον ευάλωτου πληθυσμού, αυτού των παιδιών, αναφέρθηκε στο τραγικό ναυάγιο στην Πύλο, καθώς και στη σημασία της δημιουργίας ασφαλών διόδων για τους ανθρώπους που βρίσκονται υπό μετακίνηση. Πριν από την έναρξη των ομιλιών τέθηκε το πλαίσιο της συζήτησης, το οποίο αφορούσε την πρόβλεψη για χορήγηση νόμιμου καθεστώτος στα ασυνόδευτα παιδιά, για όσο τουλάχιστον βρίσκονται σε σχετικές ηλικίες, για τη λειτουργία του θεσμού της επιτροπείας, καθώς και για την ανασφάλεια και έκθεση των παιδιών σε κινδύνους, για το διάστημα κατά το οποίο δεν έχουν νομιμοποιητικά έγγραφα.
Στην εκδήλωση μίλησε η νεαρή Α. από το Κονγκό, η οποία ήρθε στην Ελλάδα ως ασυνόδευτο κορίτσι και παρουσίασε τις δυσκολίες που αντιμετώπισε μετά την άφιξή της, επισημαίνοντας τα συναισθήματα που ένιωσε όταν έλαβε την απόρριψη του αιτήματος διεθνούς προστασίας σε πρώτο βαθμό, καθώς και την ματαιότητα που ένιωσε στον αγώνα της. «Η χειρότερη μέρα στη ζωή μου. Είχα βγει από το σώμα μου. », μας είπε χαρακτηριστικά. Επίσης, την εμπειρία και τα συναισθήματα του μοιράστηκε ο Mπ., ασυνόδευτο αγόρι από τη Συρία, ο οποίος ήρθε στη χώρα μας πριν από 8 μήνες. Ευχαριστώντας τους επαγγελματίες που τον υποστηρίζουν, ο Μπ. δήλωσε ότι αισθάνεται ασφαλής που βρίσκεται σε μια ειρηνική χώρα, όμως φοβάται και δεν μπορεί να ηρεμήσει όσο δεν λαμβάνει τα νομιμοποιητικά έγγραφα, τόσο ο ίδιος του, όσο και άλλα παιδιά. «Προσπαθώ να ξεχάσω τον πόνο που έχω μέσα μου» ανέφερε χαρακτηριστικά στην εκδήλωση.
Εκ μέρους των συν-διοργανωτών Οργανισμών, επισημάνθηκε η πολύ καλή συνεργασία που υπάρχει μεταξύ των οργανώσεων με την Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων (ΕΓΠΑΑ) και τη Βοηθό Συνήγορο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ενώ αναγνωρίστηκε από το σύνολο των συμμετεχόντων το έργο και τα θετικά βήματα που έχουν γίνει στην προστασία των ασυνόδευτων παιδιών, από την ίδρυση της ΕΓΠΑΑ κι έπειτα. Ο κ. Ηρακλής Μοσκώφ, Ειδικός Γραμματέας Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων και η συνεργάτης της ΕΓΠΑΑ κα Κωνσταντίνα Μπαρτσώκα αναφέρθηκαν στο έργο που έχει επιτελέσει η ΕΓΠΑΑ, ιδίως όσον αφορά την άμεση στέγαση και προστασία των ασυνόδευτων παιδιών, τονίζοντας επίσης ιδιαίτερα τη σύμπλευση με τις Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, παρουσιάζοντας τόσο υποθέσεις που διαχειρίστηκαν όσο και το πλαίσιο του θεσμού της επιτροπείας και την υλοποίηση του, η οποία προγραμματίζεται να εκκινήσει εντός των επόμενων εβδομάδων.
Τόσο η κα Θεώνη Κουφονικολάκου, Βοηθός Συνηγόρου, αρμόδιας για θέματα Δικαιωμάτων του Παιδιού όσο και η κα Φαίη Φραγκισκάτου, τ. Πρόεδρος δευτεροβάθμιας επιτροπής ασύλου, επεσήμαναν την ανάγκη να υπάρξει πρόβλεψη για τη χορήγηση άδειας διαμονής στα ασυνόδευτα παιδιά. Η κα Φραγκισκάτου ανέφερε ότι το σχετικό άρθρο του Κώδικα Μετανάστευσης που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τα ασυνόδευτα παιδιά (το 134), δεν είναι άμεσα εφαρμόσιμο, ωστόσο με την συμπερίληψη των κέντρων φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων και των διαμερισμάτων ημιαυτόνομης διαβίωσης στην έννοια των οικοτροφείων του άρθρο 134 παρ. 4 του Ν. 5038/23, θα μπορέσει να υπάρξει δυνατότητα περαιτέρω προστασίας.
Η κα Θεώνη Κουφονικολάκου επεσήμανε ότι θα αποτελεί πολιτισμική οπισθοχώρηση η συμφιλίωση με τις εικόνες νεκρών στα ναυάγια. Αναφορικά με το θεσμικό πλαίσιο, πρότεινε ρητά την υπαγωγή των παιδιών σε καθεστώς άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, στη βάση του βέλτιστου συμφέροντος και μόνο, κάτι που αναφέρεται τόσο από την Επιτροπή του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού σε περίπτωση μη υπαγωγής τους σε διεθνή προστασία, όσο και από το Δίκτυο Ευρωπαίων συνηγόρων. Αναφέρθηκε επίσης στις σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες άλλων χωρών υποδοχής στην ΕΕ, όπως είναι η Ιταλία και η Ισπανία. Επιπρόσθετα, επεσήμανε ότι η προϋπόθεση εφαρμογής του άρθρου 161 παρ. 2 του Ν. 5038/23 σχετικά με την πλήρη κάλυψη ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης, ουσιαστικά ακυρώνει την πρόβλεψη προστασίας, αφού με την ενηλικίωση ή με την απορριπτική απόφαση παύει και η όποια κάλυψη της σχετικής περίθαλψης.
Στη συζήτηση που ακολούθησε με τους συμμετέχοντες και μέλη της Κοινωνίας των Πολιτών, τέθηκαν ερωτήματα και ακούστηκαν προτάσεις και τοποθετήσεις, με σκοπό την εύρεση των καλύτερων δυνατών μέσων για την επίτευξη της προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών, με αρωγούς όλους τους επαγγελματίες στο πεδίο της παιδικής προστασίας. Κοινή συνισταμένη αποτέλεσε η σύμπνοια από όλους τους φορείς που συμμετείχαν, για την αναγνώριση της αναγκαιότητας ώστε τα ασυνόδευτα παιδιά να αποκτήσουν ένα προστατευτικό καθεστώς, κάτι που αποτελεί και στόχο της Εθνικής Στρατηγικής της ΕΓΠΑΑ. Η συζήτηση που έγινε για την αξιοποίηση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, μέσω ενεργειών για την απλοποίηση του προκειμένου να μπορέσει το άρθρο 134 του Ν. 5038/23 να λειτουργήσει ως γέφυρα στο ενταξιακού χαρακτήρα άρθρο 161 του Ν. 5038/23 για τη δεκαετή άδεια διαμονής, αποτελεί την πυξίδα και ένα πρώτο βήμα για την πρόβλεψη προστατευτικού καθεστώτος των ασυνόδευτων παιδιών, λαμβάνοντας υπόψιν το βέλτιστο συμφέρον τους.
Τέλος, στην εκδήλωση προβλήθηκε απόσπασμα του βραβευμένου φίλμ μικρού μήκους «Footsteps on the wind» (2021), κατόπιν άδειας της δημιουργού Maya Sanbar.
Οι συν-διοργανώτριες οργανώσεις του Δικτύου Συνηγορίας για τα Δικαιώματα του Παιδιού:
• Amna – Refugee Healing Network
• ΑΡΣΙΣ - Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων
• Better Days Greece
• Changemakers Lab
• Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού
• Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
• ΕΛΙΞ – Προγράμματα Εθελοντικής Εργασίας
• International Rescue Committee (IRC) Hellas
• Terre des hommes Hellas
• The Home Project
• SolidarityNow
• Danish Refugee Council
