Με αφορμή την ημέρα επιμόρφωσης που έγινε σε εκπαιδευτικούς της ΕΛΙΞ από την Science United Project, που πραγματοποιήθηκε πάνω στη διδακτική αξιοποίηση πειραμάτων με τη χρήση Science Kits, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την σημασία του πειράματος και της έρευνας, στην ανάπτυξη και ενίσχυση του επιστημονικού γραμματισμού των παιδιών.
Στο βιβλίο του F.Bacon, Νovum Organum (1620), αναφέρει ότι η φύση πρέπει να ερμηνευθεί μέσω των αισθήσεων μας, βοηθούμενων από δραστηριότητες και πειράματα. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι το πείραμα είναι είδος επέκτασης των αισθητηρίων του ανθρώπου και διαμεσολαβεί ανάμεσα στον ερευνητή και στη φύση. Από την αρχή της γέννησής μας και όταν αρχίζουμε να περπατάμε, περιεργαζόμαστε τον κόσμο γύρω μας, ανοίγουμε τα ντουλάπια της κουζίνας, πιάνουμε καθετί, επεξεργαζόμαστε αντικείμενα, θα ακούσουμε με προσοχή ήχους και πολλά ακόμα. Όλα αυτά είναι σημάδια της περιέργειάς μας, η οποία διατηρείται μεταγενέστερα μέσω των πειραμάτων και της έρευνας.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Φιλοσοφίας ΕΣΣΔ το πείραμα αποτελεί μια μορφή πράξης που παίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή της γνώσης. Άλλωστε, με την πειραματική δραστηριότητα επιτυγχάνουμε την επαλήθευση της αλήθειας, όπου ανακαλύπτουμε την επιστημονική μέθοδο, και την αρχή του αιτίου αποτελέσματος.
Δεν είναι αναγκαίο όλα τα παιδιά να γίνουν αστροφυσικοί ή πυρηνικοί επιστήμονες, αλλά η επιστημονική μέθοδος θα τα βοηθήσει στην πορεία της ζωής τους. Πιο ειδικά, θα καταφέρουν να σκέφτονται μέσα από την παρατήρηση και τον πειραματισμό. Θα πετύχουν να αναπτύξουν την λογική σκέψη και την κριτική ικανότητα, αφού η επιστήμη υποστηρίζεται από αντικειμενικά αποτελέσματα που είναι παρατηρήσιμα μέσω δεδομένων.
Είναι σημαντικό να επιμείνουμε στην διαδικασία και όχι στο αν το πείραμα επετεύχθη με απόλυτη επιτυχία. Ένα πείραμα που δεν κατέληξε όπως το σχεδιάσαμε, δεν είναι ένα αποτυχημένο πείραμα. Οι μαθητές κάνοντας λάθη συνειδητοποιούν ότι αυτά τα λάθη είναι που μας βοηθάνε να μάθουμε, να διορθώσουμε και να καταλήξουμε στο ότι η αποτυχία δεν είναι αποτυχία, αλλά το ξεκίνημα για κάτι καινούριο. Ας μην ξεχνάμε ότι γύρω από ένα χώρο για πειραματισμό δημιουργείται ένα ευνοϊκό περιβάλλον που προάγει τη συντροφικότητα και τις κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών οδηγώντας τα να σκέφτομαι σε ομαδικό επίπεδο. Είναι ένας χώρος για ανταλλαγή ιδεών, αναζήτηση έμπνευσης και δημιουργικότητας.
Τα παιδιά ανακαλύπτουν τις διάφορες επιστήμες (Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Μαθηματικά) μέσα από τα πειράματα και την έρευνα. Αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο, τον τυχόν φόβο που θα μπορούσε να δημιουργηθεί από τον φορμαλιστικό τρόπο που διδάσκονται οι επιστήμες αυτές σαν πρώτη εικόνα. Ως αποτέλεσμα, το παιδί έρχεται σε πρώτη επαφή με έναν πιο ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο, αυτόν της ανακάλυψης, της εξερεύνησης του αγνώστου. Καταφέρνοντας να ανακαλεί στην μνήμη του πιο εύκολα θεωρίες και έννοιες που της έχει κατακτήσει με έναν βιωματικό τρόπο.
Κλείνοντας, να τονίσουμε ότι με την ενασχόληση των παιδιών με τα πειράματα και την έρευνα, τα παιδιά μπορούν να κατακτήσουν πολλούς ακόμη διδακτικούς στόχους, όπως να αναγνωρίσουν γιατί είναι σημαντικό να αγαπάμε και να φροντίζουμε το περιβάλλον, να κατανοήσουν τον ρόλο της ανακύκλωσης, να μάθουν ότι με τα χέρια μας μπορούμε να φτιάξουμε κάτι χρήσιμο και πολλά ακόμα. Άλλωστε η ομορφιά των επιστημών βρίσκεται εκτός της κλασικής σχολικής τάξης και των διαγωνισμάτων.
Χρήστος Μυραντίδης, Μαθηματικός στο ΚΜΔΑ της Κορίνθου
